سوء مدیریت دشت ابهر را به سمت بحران میبرد
دشت ابهر یکی از دشت‌های بحرانی استان زنجان به لحاظ وضعیت آب‌های زیرزمینی بوده و به نوعی می‌توان گفت این دشت در مسیر خشکسالی قرار گرفته و سوء مدیریت دشت ابهر را به سمت بحران میبرد.
به گزارش موج رسا دشت ابهر در حوزه آبریز فلات مرکزی ایران و دریاچه نمک به مساحت هزار و ۹۰۹ هکتار واقع و در تاریخ ۱۳۵۱ به عنوان دشت ممنوعه اعلام شده است و با توجه به خشکسالی‌های چند ساله بحرانی‌ترین منطقه در استان زنجان دشت ابهر معرفی شده است.
محدودیت منابع آب شیرین در کشور ما و نیاز روزافزون به منابع آبی پایدار موجب توجه ویژه به آب‌های زیرزمینی شده و با توجه به اینکه تجدیدپذیری آبخوان‌ها در اثر خشکسالی و تغییرات اقلیمی کاهش پیدا کرده و منابع آب زیرزمینی دشت ابهر که تأمین کننده نیاز عمده شهرستان ابهر و خرمدره در اثر حفر چاه‌های متعدد با افت سطح ایستایی چشم‌گیری مواجه شده و تحقیقات نشان می‌دهد در صورت ادامه بهره‌برداری به این شکل قسمت وسیعی از بخش غربی دشت طی ۲۵ سال آینده خشک خواهد شد. حفر چاه‌های غیرمجاز یکی از عوامل بحرانی شدن دشت ابهر است که توسط افراد سودجو صورت می‌گیرد.
انسداد ۲۷ چاه در دشت ابهر
مدیر امور منابع آب شهرستان ابهر در گفتگو با خبرنگار موج رسا درباره مقابله با این موضوع گفت: تعداد ۲۷ حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان ابهر طی سال گذشته پُر و مسلوب‌المنفعه شده است و حجم آب صرفه‌جویی شده ناشی از انسداد چاه‌های موصوف برابر ۳۸۳ هزار و ۴۰۰ مترمکعب در سال است.
وی افزود: بر اساس گزارش واحد مطالعات شرکت آب منطقه‌ای شهرستان ابهر میزان متوسط اُفت سالیانه دشت ابهر برابر با ۱.۲۲ متر و میزان افت سطح آب در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ برابر ۱.۷۱ متر است.
ابراهیمی با بیان اینکه دشت ابهر شامل حوضه استحفاظی شهرستان ابهر و خرمدره بوده است، گفت: در حوزه استحفاظی ابهر تعداد کل چاه‌های مجاز برابر هزار و ۳۱۹ حلقه با حجم تخلیه سالیانه به میزان ۱۱۷.۳ میلیون مترمکعب بوده و در حوزه استحفاظی خرمدره تعداد کل چاه‌های مجاز برابر ۳۲۱ حلقه با حجم تخلیه سالیانه به میزان ۵۹ میلیون مترمکعب است.
مدیر امور منابع آب شهرستان ابهر افزود: در مجموع دشت ابهر دارای هزار و ۵۴۰ حلقه چاه با حجم تخلیه سالیانه مجاز به میزان ۱۷۶.۳ میلیون مترمکعب در سال است.
وی تصریح کرد: امور منابع آب شهرستان‌های ابهر و خرمدره نسبت به برگزاری جلسات مداوم شورای حفاظت جهت هماهنگی با سایر ادارات و ارگان‌های ذیربط اقدام کرده‌اند و با اجرای شیوه‌نامه توأمان مدیریت آب و برق جهت اعمال محدودیت برق چاه‌های آب کشاورزی دارای مصرف مازاد در حد مصارف خانگی و ابطال پروانه چاه‌های دارای تخلف صورت گرفت.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: در راستای جلوگیری از اضافه برداشت در ابهر ۸۹ حلقه ابطال که باعث صرفه‌جویی ۶.۱ میلیون مترمکعب و در خرمدره نیز ۲۹ حلقه ابطال که باعث صرفه‌جویی ۴.۶ میلیون مترمکعب شده است.
این مسئول تأکید کرد: اصلاح و تعدیل پروانه چاه‌های کشاورزی مجاز به میزان ۶۰۴ حلقه با حجم صرفه‌جویی ۳۴.۶ میلیون مترمکعب در کنار نصب کنتورهای هوشمند آب و برق و حجمی معمولی و هوشمند جهت کنترل میزان برداشت آب به تعداد ۷۹۶ دستگاه (ابهر ۵۷۹ دستگاه و خرمدره ۲۱۷ دستگاه ) برخی از اقدامات پیشگیرانه این شرکت در دشت ابهر است.
مدیر امور منابع آب شهرستان ابهر بیان داشت: در این شرکت تاکنون مجوز بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی به تعداد ۴۹ حلقه چاه شرب روستایی (ابهر ۳۹ حلقه و خرمدره ۱۰ حلقه) با حجم تخلیه سالیانه ۹.۵ میلیون مترمکعب و ۳۶ حلقه چاه شرب شهری (ابهر ۲۵ حلقه و خرمدره ۱۱ حلقه ) با حجم تخلیه سالیانه ۲۱.۶ میلیون مترمکعب را برای تأمین آب شرب شهرستان‌های ابهر و خرمدره صادر کرده است.
وی اظهار داشت: در خصوص پایداری تأمین آب شرب، تأمین آب شرب شهری از طریق حفر چاه جدید توسط ریاست حوضه آبریز فلات مرکزی و شرقی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
با توجه به استقرار واحدهای صنعتی فولاد در شهرستان ابهر و میزان بالای مصرف آب این واحد‌ها متأسفانه میزان برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، راهکارهایی که بتواند ما را در جهت بهینه‌سازی مصرف آب در این صنعت به پیش ببرد، ضروری به‌نظر می‌رسد.
مصرف بالای آب توسط واحدهای فولاد مستقر در ابهر
در رابطه با این موضوع مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان ابهر در گفتگو با خبرنگار موج رسا گفت: اجرای طرح تصفیه فاضلاب ابهر باعث حفظ منابع آبی خواهد شد.
علی‌اصغر گنج‌خانلو افزود: با توجه به مصرف بالای آب توسط شرکت‌های فولاد مستقر در ابهر یک قرارداد تکمیل شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهر ابهر به روش بیع متقابل و به مدت ۲۵ سال با بخش خصوصی منعقد شده است و استفاده از پساب حاصل از تصفیه فاضلاب در صنعت به جای استفاده از آب پاک، جزء برنامه‌های اصلی وزارت نیرو جهت مقابله با تنش آبی در کشور است.
وی افزود: تصفیه‌خانه شهر ابهر از سال ۱۴۰۱ آغاز شده و پیمانکار ملزم به تحویل آن در سال ۱۴۰۳ است و طبق برآوردی که شده این طرح حدود ۳۰۰ کیلومتر است و کل محدود موجود شهر ابهر را دربرگرفته، که محدوده این پروژه از شهرک گلسار تا شریف‌آباد، انتهای شناط و انتهای حسین‌آباد است.
گنج‌خانلو با بیان اینکه این قرارداد مشارکتی بین شرکت‌های فولادی شهر ابهر است و طبق این قرارداد این شرکت‌ها کل شبکه فاضلاب شهرستان ابهر را کار می‌کنند و بعد از تکمیل پروژه به مدت ۲۵ سال از پساب تصفیه‌خانه برای تولیدات فولادی استفاده خواهند کرد.
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان ابهر گفت: این قرارداد هم برای دولت و هم مردم دارای منفعت است، چرا که با اجرای این طرح چاه‌های آب زیرزمینی مورد استفاده این شرکت‌ها مسدود و باعث حفظ منابع آبی برای شهر خواهد شد.
هر سال شاهد افت آب‌های زیرزمینی در دشت ابهر هستیم که این روند وضعیت این دشت را به سمت بحرانی شدن میبرد که مدیریت مصرف آب در این دشت می‌تواند راه نجات این دشت باشد که متاسفانه سوء مدیریت منجر به بحرانی شدن این دشت شده است.
منبع:mardomenoonline.ir