آثار مذهبی – تاریخی روستای قروه در زنجان

روستای قروه زنجاناز جمله روستاهای قدیمی با پیشینه ای به قدمت سه هزار ساله است، هنوز آثار و بقایای خانه هایی که در روی صخره ها واقع شده نمایان است.

این مطلب را میتوان وجود آثار تاریخی ، واجد ارزش از جمله امامزاده ابوالخیر بن موسی بن جعفر، قبرستان قدیمی سادات مهاجر از مدینه که در آن دو شهید جوان به خاک سپرده شده اند که در سال ۶۱ بعد از هجرت به شهادت رسیدند و اسامی آنها سید عبد الکریم ین سعید و حسین بن رستم می باشد.

مسجد جامع قروه

مسجد جامع قروه و همچنین نوع معماری خاص روستا ( معماری صخره ای ) و پل ورودی روستا که منقش به تصویر اهورامزدا می باشد و دره مروارید (مونجوقلو دره) و آبشار و آسیاب سنگی/آبی که همگی دال بر وجود پیشینه تاریخی و قدمت زیاد منطقه در دوران خاص تاریخی است.

روستای ویر و روستای صخره ای قروه از جمله جاذبه های طبیعی شناسایی شده در شهرستان ابهر هستند که از ارزش های تاریخی بالایی بهره مند می باشند.

این روستاها از یک سو با درهم آمیختن طبیعت و تاریخ، خصوصیات این خطه را به روشنی به نمایش می گذارند و از سوی دیگر نمایانگر غلبه انسان بر محیط های سخت طبیعی هستند.

علاوه بر این، شیوه های معیشت و زندگی در بسیاری از روستاهای ایران منحصر به فرد بوده و به عنوان بخشی از نمایه های تمدن دیرپای ایرانی به شمار می آیند که در صورت معرفی بهتر از عوامل جذب طبیعت دوستان خواهد بود.

آثار مذهبی – تاریخی

مسجد جامع قروه به واسطه تزئیناتی از قبیل گچ بری و دو کتیبه در زیر فیلپوش ها مزین گردیده که کتیبه های مزبور تاریخ ساخت مسجد را در سال ۴۱۳ ه.ق. و تاریخ مرمت بنا را در سال ۵۷۵ ه.ق. بیان می نماید.

مسجد جامع به واسطه تزئیناتی از قبیل گچ بری و دو کتیبه در زیر فیلپوش ها مزین گردیده که کتیبه های مزبور تاریخ ساخت مسجد را در سال ۴۱۳ ه.ق. و تاریخ مرمت بنا را در سال ۵۷۵ ه.ق. بیان می نماید.

بنای مسجد جامع در تاریخ ۱۳۴۱/۱۲/۰۵ به شماره ۴۳۳ در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.

و همچنین هیات های خارجی به سرپرستی آقای ام ای وی ور، گلایس و خانم هلن تحقیقات و پژوهشهایی در خصوص بنا انجام داده اند که نتایج آن در دست نیست. مسجد جامع قروه، یکی از بناهای تاریخی ارزشمند منطقه ابررود(رود کبیر) است.

در قلب روستا مسجد جامع از آثار ارزشمند دوران سلجوقی (قرن پنجم هجری قمری) است که همانند مساجد دوران سلجوقی به سبک چهارتاق ساخته شده است و گنبد بسیار زیبایی بر اضلاع چهارگانه، با چهار فیلپوش استوار است.

این مسجد از آثار بسیار ارزشمند است و قابل مقایسه با شبستانهای مسجد جامع قزوین و کابل است.

مسجد جمعه

مسجد قروه که به مسجد جمعه نیز معروف می‌باشد، با قدمت یک هزار سال در ۱۸ کیلومتری شرق شهرستان ابهر قرار دارد. فضای اصلی مسجد، صحن گنبدداری است که دو شبستان را در غرب و شرق خود جای داده است.

تزئینات برجای مانده در این بنا شامل کتیبه‌ای به خط ثلث مزین به نگاره‌های گیاهی (سنه۵۸۵ ه.ق.) در پای فیلپوشها و کتیبه به خط نسخ بر فراز محراب (سنه۴۱۳ ه.ق.) همراه با ترنجهای درهم بافته شده گچی و سطوح زیبا با طرحهای آجرچینی، این مسجد دوره سلجوقی را تبدیل به یکی از شاهکارهای هنری قرون میانی اسلامی ساخته است.

با عنایت به تحقیقات انجام یافته می توان اظهار داشت بنای مسجد جامع با استفاده از مصالح بنای قدیمی، به جای بنای قبلی در تاریخ ۴۱۳ ه.ق. احداث گردیده است.

بنا از سه قسمت اصلی گنبد خانه و شبستان در اضلاع شرقی و غربی تشکیل یافته است که بعد از گذشت زمان و بر اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی تخریب گردید و مجددا” در تاریخ ۵۷۵ ه.ق. مورد مرمت و باسازی قرار می گیرد.

شایان ذکر است که در حین گمانه زنی یک لایه از خاکستر همراه با ذغال به قطر ۴ سانتی متر بدست آمد که نمونه های آن جهت انجام آزمایشات کربن ۱۴ به آزمایشگاه مرکزی ارسال گردیده است.

مسجد جامع قروه نمای دور

مسجد جامع قروه، یکی از بناهای تاریخی رو‎‏‏ستای قروه در کیلومتر ۱۵ جاده ترانزیتی ابهرتاکستان است.

این مسجد که به مسجد جمعه نیز معروف می‌باشد از آثار دوران سلجوقی (قرن پنجم هجری قمری) است که همانند مساجد دوران سلجوقی به سبک چهار ایوانی ساخته شده است و گنبد زیبای آن بر چهار فیلپوش استوار است.

فضای اصلی مسجد، صحن گنبدداری است که دو شبستان را در غرب و شرق خود جای داده است.

تزئینات

این بنا دارای کتیبه‌ای به خط ثلث مزین به نگاره‌های گیاهی (سنه۵۸۵ ه.ق.) در پای فیلپوشها و کتیبه به خط نسخ بر فراز محراب (سنه۴۱۳ ه.ق.) همراه با ترنجهای درهم بافته شده گچی و سطوح زیبا با طرحهای آجرچینی است.

نمای درونی

بنا بر تحقیقات انجام یافته بنای مسجد جامع با استفاده از مصالح بنایی قدیمی، در تاریخ ۴۱۳ ه.ق. احداث گردیده است.

بنا از سه قسمت اصلی گنبد خانه و شبستان در اضلاع شرقی و غربی تشکیل یافته است که بعد از گذشت زمان و بر اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی تخریب گردید و در تاریخ ۵۷۵ ه.ق. مورد مرمت و بازسازی قرار می گیرد.

در حین گمانه زنی یک لایه از خاکستر همراه با ذغال به قطر ۴ سانتی متر بدست آمد که نمونه های آن جهت انجام آزمایشات کربن ۱۴ به آزمایشگاه مرکزی ارسال گردیده است.

وضعیت جغرافیایی و اقلیمی

روستای قروه در دوازده کیلومتری شهرستان ابهر در کنار جاده ترانزیت زنجان به تهران واقع گردیده است. این روستا در جهات شمالی – جنوبی، از بافت قدیم و جدید تشکیل شده است.

بافت قدیمی روستا در ضلع جنوبی و در دو طرف رودخانه ابهر رود و بر رود صخره ماسه ای به ارتفاع حدود ۷۱ متر ایجاد گردیده، قسمت جدید روستا در ضلع شمالی و به طرف جاده ترانزیت زنجان – تهران کشیده شده است.

رودخانه ابهر رود با داشتن پیچ و خم های زیاد، بستری مناسب جهت کشت و زرع و سکونت انسان فراهم نموده و یقینا” عامل اصلی در تشکیل و شکل گیری روستا نیز همین رود خانه بوده است.

مسجد جامع نیز در قلب بافت تاریخی روستا و در ضلع جنوبی ابهر رود بر روی صخره ای طبیعی در جهت شرق، غربی به موازات رود خانه احداث گردیده است.