امامزاده سید ابراهیم واقع در شهر زنجان

امامزاده سید ابراهیم در شهر زنجان در خیابان امام بالاتر از چهارراه انقلاب به سمت بلوار آزادی واقع است. بقعه امامزاده سید ابراهیم زنجان یکی از بقاع معتبر و اماکن تاریخی ایران بشمار میرود. این مکان نزدیک بازار زنجان است . در نسب ایشان اختلاف نظر وجود دارد. عده ای وی را ابراهیم بن موسی بن جعفر (ع) دانسته اند. عده دیگری نیز او را ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن الحسن بن العباس بین علی(ع) ذکر کرده اند. بنای امامزاده ابتدا به سبک چهار طاقی می باشد. گنبد زیبایی آن را پوشش داده است. در سال ۱۳۴۰ ه.ق این مجموعه تخریب و مجددا منطبق بر بنای قدیمی نوسازی گردیده است.

گنبد از نوع تک پوششی بوده است. که با واسطه چهار گوشواره، بر جرزها استوار گشته. و حد فاصل گوشواره ها و گنبد، هشت نورگیر تعبیه شده است. تزیینات گنبد از داخل مفرس و گره سازی بوده است. سوره جمعه به خط زیبای ثلث و به قلم استاد جواد میر محمد رضایی زنجانی می باشد. در نمای بیرونی نیز آیات قرآنی به خط ثلث زنجیری نوشته شده است.

ضریح حرم در اصفهان ساخته شد. در سال ۱۳۵۸ ه. ق نصب گردیده است. قدیمی ترین قسمت این بقعه، سر در ورودی سمت شمالی و مناره های واقع در طرفین آن است. که این سردر به سال ۱۳۴۱ ه. ش توسط معمار ابراهیم سلطانی ساخته شد. و بالای مناره ها آیه ۵۵ سوره احزاب به خط زیبای ثلث به قلم استاد اخبر الذکر رقم گردیده است. لازم به ذکر است که ارتفاع سردر ورودی از کف ۱۰ / ۵۳ متر، طول دهانه ورودی سر در ۷/ ۶۶ متر، ارتفاع مناره ها از کف ۲۲/ ۵۰ متر ، ارتفاع گنبد ۱۳/ ۴۰ و دور گنبد ۲۷/۱۲ متر می باشد.

آرامگاههای امامزاده سید ابراهیم زنجان

آرامگاه میرزا ابوالقاسم مجتهد

آرامگاه میرزا ابوالقاسم مجتهد در منتهی الیه سمت غربی شهر قدیمی زنجان ، آرامگاه موسوم به مقبره میرزا قرار گرفته است. این همان آرامگاهی است که ادوارد براون آن را ذکر می نماید. صاحب آرامگاه میرزا ابوالقاسم مجتهد است. ایشان یکی از روحانیون طراز اول عصر ناصری در شهر زنجان و در قلع و قمع عوامل ملا محمد على باب مؤثر بوده است. در این آرامگاه حداقل دو شخصیت مذهبی مدفون است. نخست آیت اله محمد کاظم پدر میرزا و سپس در سال ۱۲۹۲ هجری قمری میرزا ابوالقاسم مجتهد پسر ایشان، در این محل دفن شده است.

بنای آرامگاه در کلیات از دو قسمت تشکیل یافته است. قسمت نخست، ایوان ورودی و اطاق های جانبی آن و قسمت دوم شبستان می باشد. سقف ایوان با قوسهای پنج او هفت تند مزین است و در بالای آن پوشش آجری یکنواختی را از ایوان سلب می نماید. در طرفین این ایوان دو ستون نمای چسبیده به آن تعبیه شده است. اطاق های ایوان دو طبقه بوده و از سمت جنوبی راه پله ای دارد که به پشت بام هدایت می گردد.

قسمت دوم که محل اصلی آرامگاه است بلاواسطه پشت سر ایوان احداث شد. و سقف شبستان را گنبدی با ساقه ی نسبتا بلند پوشش می نماید. ارتفاع ساقه گنبد زیاد و نسبت به ارتفاع عرقچین نامتناسب است. به هر تقدیر روشنایی شبستان از طریق شباک های ساقه گنبد تأمین می گردد. تاروپود بنا از آجر و تقریبا فاقد تزیینات می باشد.

آرامگاه میرزا

آرامگاه میرزا در وسط محوطه ای که با استفاده از دیوار محاط گردیده قرار دارد. و در مدخل این محوطه یک واحد عنصر شبیه به مناره ایجاد شده است. پلان این مناره آجری. در رقوم کف فعلی،هشت ضلعی متمایل به منتظم و سپس پلان آن به دایره تبدیل شده.و پایان بخش آن مقرنس های آجری نسبتا زیبا آن را مزین نموده اند. در وضعیت فعلی، آرامگاه میرزا مشکل حاد استاتیکی ندارد. و زدودن کاه گل موجود از گنبد و بند کشی کل ہنا ضرورت دارد. دیوار محوطه بنا در سال های اخیر توسط شهرداری بازسازی شده است . آرامگاه با عنایت به قدمت و سبک معماری آن دارای بار فرهنگی تاریخی بوده. و لذا امر حفاظت بر آن مترتب می باشد.