خانه توفیقی
بنای توفبقی از جمله بناهای اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی بوده که این امر با توجه به نوع معماری و تزیینات بکار رفته در آن بخوبی مشاهده می باشد .
شماره ثبت این اثر ۲۶۶۴ به تاریخ ۷۸/۱۲/۲۵می باشد .
خانه توفیقی
۱-موقعیت طبیعی
با عنایت به موقعیت گسترش شهر در جهت شرقی و غربی و وجود رود خانه معروف زنجان چای در جنوب شهروهمچنین مد نظر قرار دادن رشته کوههای ضلع شمالی شهر بنای توفبقی در قسمت شرقی شهر و در حد فاصل رشته کوههای مزبور رودخانه زنجان چای ( در قسمت شمالی رود خانه ) واقع گردید .
۲- موقعیت فعلی
بنای توفیقی دربافت قدیمی شهر در محله معروف به غریبیه بالا که به محله خرابه رجی نیز مشهور بوده ، قرار دارد . این بنا از شمال غرب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیسک به دروازه قزوین می باشد .
۳- تاریخچه بنا :
بنای توفبقی از جمله بناهای اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی بوده که این امر با توجه به نوع معماری و تزیینات بکار رفته در آن بخوبی مشاهده می باشد .
شماره ثبت این اثر ۲۶۶۴ به تاریخ ۷۸/۱۲/۲۵ می باشد .
۴- مشخصات بنا :
بطور کلی بنای توفیقی از نقطه نظر سبک معماری و سیاق تزئینی مصادیق الگوی متقارن معمول و رایج در اواخر قاجار و اوائل پهلوی ساخته شده اند می باشد . این تقارن در شیوه معماری داخلی و سبک تزئینی در نمای خارجی به نقطه اوج می رسد لمبه کاری شده با طرحها و رنگهای زیبا در نمای داخلی و سقف و همچنین بخشهای آجر کاری شده در طرحها و موتیف های تزئینی متعدد ، از جمله شاخص های معماری و شیوه تزئینی این اثر تاریخی می باشد . این بنا منزل مسکونی مرحوم علی اکبر خان توفیقی نخستین شهردار و رئیس بلدیه شهر زنجان بوده است .
۵- نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا :
در حال حاضر بنیاد شهید استان زنجان در نظر دارد از بنای مزبور به عنوان گنجینه آثار شهیدان استان استفاده و بهره برداری نماید فلذا بدین منظور نیز اقداماتی اجرائی را در زمینه مرمت ، باز سازی و استحکام بخشی بنا انجام داده است .
۶- عوامل تزئین شده ونوع آنها :
اولین نکته ای که در بدو ورود به منزل توفیقی نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید ، حجم پیش آمده تالار طبقه اول با ستونهای گرد آجری آن در قسمت ورودی ساختمان می باشد ، در واقع پر کار ترین بخش نمای این ساختمان از نظر کار نماسازی با آجر همین حجم بیرون زده تالار می باشد آجر چینی رخبام در نمای جنوبی و همچنین آجر کاری ساده و مختصر دو طرفدر اصلی ، در جبهه جنوبی از جمله بخشهای تزئینی بنا می باشد ، از دیگر موارد تزئینی این اثر می توان بوجود تزئینات گچبری ، نگارها ، گچکاری دیوارهای طبقه اول در محل تلاقی سقفهای کاذب استفاده از لمبه با طرح ها و رنگهای زیبا و بکار بردن آجر های تزئینی به شکلهای قاب بندی در طرحهای مختلف به سبک تزئین بی نظیر آن اشاره نمود .
۷- نحوه مالکیت بنا و مشخصات ثبت آن در ردیف آثار تاریخی :
با عنایت به بررسی به عمل آمده مالکیت بنا در حال حاضر به نام بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان زنجان می باشد و همانطوریکه قبلاً ذکر شده این بنیاد در نظر دارد گنجینه آثار هدای استان را در این بنا دائر نماید .
در زمینه ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی نیز تا بحال اقدامی صورت نپذیرفته است .
۸- اقدامات انجام شده در مورد بنا ذکر مشخصات :
بنای توفیقی تا چند سال اخیر بصورت منزل شخصی فعال و قابل استفاده بوده تا اینکه بنیاد شهید استان زنجان طی طرحی مصوب در نظر دارد تا بنای مزبور را گنجینه آثار شهدای استان زنجان دائر نموده و مورد بهره برداری قرار دهد لذا در این راستا اقدامات حفاظتی و مرمتی را به انجام رسانیده که مشروح آن در صفحه بعد آمده است.
۹- توضیح ضروری و اختصاصی بنا :
نظر به اینکه بنای مزبور منزل اولین شهردار زنجان (آقای اکبر توفیقی ) می باشد و از آنجائیکه نامبرده فردی خیر بانی بناهای عام المنفعه دیگر همچون رختوشویخانه ، کارگاه و غیره … در سطح استان بوده که تماماً یا در فهرست آثار ملی ثبت شده و یا در حال ثبت می باشد لذا ضروری می نمود تا منزل شخصی وی نیز در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت برسد .
اشاره به اقداماتی که در دوره های گذشته روی بنا انجام شده است .
۱- توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تاکنون
۲- رطوبت زدایی دیوارهای بیرونی (زه کشی )
۳- مرمت سقف طبقه همکف
۴- تعمیر و مرمت آجر کاری نما
۵- مرمت بغل درگاهها
۶- تعویض ستونهای چوبی ایوان
۷- مرمت و باز سازی سقفهای کاذب ( تزئینی و غیره تزئینی )
۸- مرمت و باز سازی در و پنجره های چوبی
۹- بازسازی در و پنجره های چوبی
۱۰- مرمت و یا تعویض ناودانیها
