دعای فرج + فضیلت های دعای فرج و گشایش ظهور

دعای فرج زمزمه‌ای برای تعجیل ظهور و پیوند با امام زمان (عج)

شیعیان در عصر غیبت، وظایف بسیاری برای یاری امام زمان (عج) بر عهده دارند؛ روشن است که یکی از این وظایف مهم منتظران، دعا کردن برای ظهور و وجود مبارک مولایمان صاحب الزمان (عج) است. یکی از دعاهایی که برای ظهور وارد شده، دعای فرج است که با عبارت “الهی عظم البلاء” آغاز می شود.

دعای فرج: ((الهی عظم البلاء…))، از دعاهای معروف شیعیان است که اغلب این دعا در مواقع گرفتاری و مشکلات خوانده می شود و محتوای آن حکایت از ارتباط تنگاتنگ دعاکننده با معصومان به ویژه ارتباط با حضرت ولی عصر(عج) دارد.

طبق پژوهش ها و تحقیقاتی که در این باره صورت گرفته، دعای فرج هرچند از قرن ششم به بعد مورد توجه قرار گرفته است اما به لحاظ محتوایی با اصول توحیدی و اعتقادات اصیل اسلامی هماهنگ است؛ در نتیجه ضعف سندی آن با محتوا جبران می شود. همچنین طبق منابع موجود گفته می شود این دعا تعلیم امام زمان (عج) به محمد بن احمد بن ابی لیث در خواب بوده که از ترس کشته شدن به کاظمین پناهنده شده بود و با خواندن این دعا از مرگ نجات یافت.

دعای فرج برای اولین بار در کتاب کنوز النجاح شیخ طبرسی نوشته شده است و آثاری چون جمال الاسبوع (اثر سید بن طاوووس)، وسائل الشیعه (اثر شیخ حر عاملی) و بخش ادعیه مفاتیح الجنان نیز آمده است.

دانلود و پخش آنلاین صوت دعای فرج الهی عظم البلاء

فضیلت و آثار دعای فرج: دعای فرج؛ کلید گشایش و امید به ظهور

خواندن دعای فرج، نشانه عشق و پیوند قلبی با حضرت ولی‌عصر (عج) و ابراز امید به ظهور ایشان است. این دعا انسان را به یاد عدالت جهانی، رحمت الهی و مسئولیت در انتظار ظهور می‌اندازد.

با خواندن دعای فرج، نه‌تنها از خداوند طلب کمک می‌کنیم، بلکه خود را در مسیر آمادگی برای ظهور قرار می‌دهیم.

روایات متعددی از پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت (ع) نقل شده که دعا برای فرج امام زمان (عج)، سبب آمرزش گناهان، نزول رحمت و برکت، و نزدیکی به خداوند می‌شود. همچنین، این دعا موجب افزایش نور ایمان در دل و زنده نگه‌داشتن روحیه امید و پایداری در برابر مشکلات است.

در این اینجا به بیان برخی از این آثار، فوائد و ویژگی هایی که بر اثر دعا کردن برای تعجیل فرج به دست آمده، اشاره می کنیم:

مایه ی دفع بلا:

در برخی روایات، دعا برای فرج وسیله ای برای نجات از هلاکت به شمار آمده است. امام حسن عسکری(ع) می فرماید: به خدا، فرزندم مهدی را غیبتی است که در آن هیچ کس از هلاکت نجات نمی یابد، مگر کسی که خدای (عزوجل) او را بر اعتقاد نسبت به امامتش ثابت قدم بدارد و او را در دعا برای تعجیل فرجش توفیق عنایت فرماید.[۱]

افزایش نعمت:

انسان برای پیشرفت زندگی مادی و معنوی خود تلاش می کند و دوست دارد زندگی راحت و همراه با آرامش برای خود و خانواده اش فراهم کند. به عبارت دیگر، دوست دارد رزق و روزی او زیاد باشد و هر روز شاهد برکت های زیادی در زندگی خود باشد. در کنار عواملی مانند تلاش و کوشش، راه های دیگری برای افزایش رزق و روزی بیان شده که از جمله آن ها، دعا برای امام زمان (عج) است.

تردیـدی نیست که مهم ترین و ارزنـده ترین نعمت هـا آن است که مایه رسـتگاری به شـناختن معارف ربّانی و علوم سودمند، و رسـیدن به درجات والا و نعمت های جاودانه اخروی می شود و این نعمت همان امام است که به او خداوند شناخته می شود و عبادت می گردد و بنـدگان به سـبب او به آنچه بخواهنـد از مقامات عالیه و عنایات خاصه نائل می گردند.

اظهار محبت قلبی:

محبت داشتن اگرچه امری مخفی و پوشیده، و فعلی باطنی و قلبی است اما آثار و دلایل آشکار و شاخه های بسیار دارد. محبت همچون درخت پربرگ و باری است که برشاخه هایش گل های رنگارنگ نشسـته، بعضـی از آثار آن در زبان؛ و بعضی در اعضـا و جوارح انسـان آشـکار می گردد، و همـانطورکه نمی توان درخت را از بروز دادن گل هـایش منع کرد، نمی توان جلوی اظهار آثار صاحب محبت را گرفت.

از نشانه ‏های محبّت در زبان، دعا کردن و خواستن تمام خوبی‏ها برای محبوب می ‏باشد، و این معنی کاملاً برای خردمندان روشن است و جز افراد نادان کسی آن را انکار نمی ‏کند.

دلیل بر خوبی اظهار محبّت به زبان، بلکه قرار دادن آن از ارکان شکر این‏که: دومین مرتبه ایمان می‏ باشد، در صورتی که حقیقت ایمان همان اعتقاد و باور است که در دل و باطن انسان قرار دارد، چنان‏که در قرآن مجید آمده: «إِلاَّ مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِیمانِ»؛[۲]

(مگر کسی که مورد اکراه واقع شود و حال آن‏که دلش به ایمان مطمئن باشد.)

بنابراین ایمان در حقیقت جز محبّت خدا و رسول و ولیّ او نیست. با وجود این لازم است آنچه در دل معتقدیم به زبان آوریم وگرنه آثار ایمان بر آن حاصل نخواهد شد.

نتیجه اینست‏که: دعا کردن برای فرج مولی صاحب الزمان – صلوات اللَّه علیه – نشانگر حقیقت ایمان است، همان‏طور که شعر گفتن در مدح ائمه اطهار علیهم السلام اظهار محبّت و علامت ایمان است.

پس بدون تردید دعا کردن برای تعجیل فرج از مصادیق حتمی ابراز محبّت قلبی می‏ باشد.

نشانه انتظار:

دعا کردن برای تعجیل فرج نشانه انتظار است که در بسیاری از روایات به آن دستور داده شده است.

رنجش و وحشت شیطان:

دعا کردن برای تعجیل فرج، مایه فزع و ناراحتی شیطان لعین و دوری او از دعاکننده می شود.

بـدون تردیـد این عمل شـریف عبادت ارزنده ای است که موجب کمـال ایمـان و تقرب به درگـاه پروردگارسـبحان است ، و واضـح است که هرچه مؤمن به درگاه خداونـد نزدیک تر شود شیطان از او دورتر و بیزارتر می شود، زیرا که هرچیزی که در این عالم هست به سنخ وجنس خودش تمایل دارد .

انسـان هر انـدازه در مراتب عبـادت و اطاعت کامل ترشود و درکسب اخلاق وصـفات پسـندیده بیشتر بکوشـد، به عالم ملکوت نزدیکتر می شود ، و برای اوحقایق بسـیاری کشف خواهد شد.

بهترین لحظه‌ها برای نجوا با امام عصر (عج): “زمان‌های ویژه خواندن دعای فرج”

بهترین زمان خواندن دعا شیخ حر عاملی، دعای فرج را جزو تعقیباتِ نماز امام زمان آورده است.[۳]

در کتاب المزار الکبیر نیز در آداب سرداب امام زمان زیارتی نقل شده و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت و بعد این دعا نقل شده است.[۴]

کتاب مفاتیح الجنان نیز این دعا را در اعمال سرداب و نیز در باب ادعیه، با عنوان دعاهای کوتاه و نافع آورده است.[۵]

همچنین از آیت‌الله محمدتقی بهجت نقل شده است بهترین کار برای اینکه در آخرالزمان به هلاکت نیفتیم، دعای فرج است، مخصوصا خواندن دعای «عظم البلاء». «دعای فرج، دوای همه دردها: گفتارهایی از آیت‌الله العظمی بهجت»، مجله موعود. مضمون دعا کتاب النجم الثاقب به نقل از کتاب «کنوز النجاح» می‌نویسد: دعای فرج دعایی است که امام مهدی (عج) آن را به اباالحسن محمد بن احمد بن ابی لیث در شهر بغداد که از ترس کشته شدن به مقابر قریش (کاظمین) پناه برده بود تعلیم داد و ابوالحسن به برکت این دعا از کشته شدن نجات پیدا کرد.

دعای فرج از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول به آزمایش بزرگی که مردم در زمان غیبت به آن مبتلا گشته‌اند اشاره شده است. در بخش دوم بعد از درود بر پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت (ع)، به لزوم فرمان‌برداری مؤمنان از ایشان به سبب جایگاه والایی که دارند پرداخته شده است. در بخش پایانی دعا از خداوند خواسته شده به سبب حقوق و منزلتی که معصومان (ع) بر ما دارند امور ما را کفایت و ما را یاری کنند. شیخ حر عاملی دعای فرج را جزو تعقیباتِ نماز امام زمان آورده است.

در کتاب المزار الکبیر نیز در آداب سرداب امام زمان زیارتی نقل شده و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت و بعد این دعا نقل شده است. کتاب مفاتیح الجنان نیز این دعا را در اعمال سرداب و نیز در باب ادعیه، با عنوان دعا‌های کوتاه و نافع آورده است. همچنین از آیت‌الله محمدتقی بهجت نقل شده است بهترین کار برای اینکه در آخرالزمان به هلاکت نیفتیم، دعای فرج است، مخصوصا خواندن دعای «عظم البلاء». سایر دعا‌های فرج علامه مجلسی در بحارالانوار، ۳۹ دعا تحت عنوان «باب ادعیه الفرج» نقل کرده است.

واژه «فَرَج»، در لغت به معنای «رهایی از غم و اندوه و گشایش» است. دعا‌های نقل شده در بحارالانوار که برای حصول فَرَج و گشایش امور ذکر شده، با توجه به همین معنای لغوی آن است و با فرج امام زمان (ع) ارتباطی ندارد. در بین ایرانیان دعای «اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیکَ الْحُجَّهِ بْنِ الْحَسَنِ…» که دعا برای سلامتی امام زمان است نیز به دعای فرج مشهور است که گفته شده اشتباه است.

دعای فرج دعایی است که به منظور تسریع و تعجیل در ظهور امام مهدی (عج)، عصر محمد بن آل حسن مهدی (عج)، خوانده می‌شود. دعای عهد و دعای ندبه نیز به منظور تجدید عهد با امام زمان خوانده میشود. خواندن این دعا باعث می‌شود که گره‌های مشکلات و مسائل مختلف در زندگی شما باز شود.

بسیاری از علماء و بزرگان دینی توصیه کرده‌اند که به انتظار ظهور امام مهدی (عج) در عالم، آماده باشیم. علاوه بر این، خواندن دعای فرج به صورت منظم به محافظت از روح شما در برابر گناهانی کمک می‌کند که ممکن است خود را به شکلی از خوبی‌ها دور کنید و بدی‌ها را افزایش دهید. این دعا نشانه تعهد شما به حمایت از امام زمان (عج) و همچنین آمادگی برای ظهور او می‌باشد.

توجه کنید این دعا با دعای سلامتی امام زمان (اللهم کن ولیک…) اشتباه نشود. خواندن دعای فرج در اواخر زمان نمایانگر ادامه و حفظ ایمان است. با این حال، شرط ضروری برای خواندن این دعا این است که آن به تنهایی از لبان بیرون نرود، بلکه باید با توبه از گناهان و ایمان صادقانه انجام شود. سندیت دعای فرج، برای اولین بار در کتاب کُنوز النجاح شیخ طبرسی (درگذشت ۵۴۸ق) آمده است، البته فقط بخش آغازین آن یعنی تا «أَوْ هُوَ أَقْرَبُ».

برخی دیگر از آثاری که این دعا را آورده‌اند این کتاب‌ها هستند: المزار الکبیر اثر ابن مشهدی (درگذشت ۶۱۰ق)، جمال الاسبوع اثر سید ابن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق)، المزار اثر شهید اول (درگذشت ۷۸۶ق)، مصباح اثر کفعمی (درگذشت ۹۰۵ق)، وسائل الشیعه اثر شیخ حر عاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق). این دعا نخستین بار، توسط امین الاسلام طبرسی(۵۴۸ ق) در کتابی با عنوان «کنوز النجاح» نقل‌شده است.

شیخ طبرسی درباره صدور این روایت چنین می‌نویسد که این دعا را حضرت صاحب‌الزمان علیه‌السلام به فردی با اسم «ابو‌الحسن محمد بن احمد بن ابی اللیث» که از ترس کشته شدن، به مقابر قریش در بغداد (کاظمین) گریخته و پناه برده بود، آموخته‌اند. این دعا که به دعای فرج امام زمان علیه‌السلام مشهور شده در کتاب‌های پس‌ازآن نیز گزارش‌شده است؛ اما بیشتر منابع، آن را به‌عنوان تعقیب نماز زیارت حضرت صاحب‌الزمان علیه‌السلام که دوازده رکعت است و در سرداب مقدس سامراء واردشده، گزارش کرده‌اند.

 منابع تفسیر دعای فرج و ظهور امام زمان :

• کاوشی در دعای فرج/ زهرا بنویدی
• سازگاری محتوایی دعای فرج/ اکبر ساجدی و سید ضیاء الدین علیا نسب
• اکمال الدین و اتمام النعمه، ج۲، ص ۳۸۴
• مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، جلد۱
• ۸۹۸ بحار الانوار، ۷۰/۵۹

ر.ک: مجلسی، محمدباقر‌، بحارالانوار، محقق / مصحح: جمعی از محققان‌، بیروت:‌دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۵۳، ص۲۷۵. ۷. ر.ک: ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ ق، ص۵۹۰. سید بن طاووس در کتاب «جمال الاسبوع» پس از نقل نماز حضرت حجت که در هر رکعت آن، آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» ۱۰۰ بار تکرار می‌شود، این دعا را باکمی تفاوت به‌عنوان تعقیب آن نماز نقل کرده است.

در کتاب «الزام الناصب» چنین نقل شده است: شیخ جلیل امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی مؤلف کتاب تفسیر «مجمع البیان» در کتاب «کنوز النجاح» گفته است: دعایی که حضرت امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به أباالحسن محمد بن أحمد بن أبی لیث – رحمت خدای متعال بر او باد – در شهر بغداد در مقابر قریش به او تعلیم داد و أبوالحسن از زندان از ترس کشتن به مقابر قریش پناه برده بود و به برکت این دعا، خداوند او را از کشته شدن نجات داد. [۲].

شیخ عباس قمی (ره)، کلیّات مفاتیح الجنان، ص ۴۷۰ و ۴۸۰، چاپ کانون انتشارات علمی. [۳].

آیت الله مشکینی،‌ المصباح المنیر، ص ۳۹۷ و ۵۲۰، چاپ دفتر نشر الهادی.

۱.کمال الدین و اتمام النعمه، ج ۲، ص ۳۸۴.

۲. سوره نحل، آیه ۱۰۶

۳. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۸۵.

۴. ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۹۰

۵. مفاتیح الجنان، باب اول (ادعیه)، ص۱۹۲. باب زیارات، زیارت صاحب الامر، ص۸۷۸.