راه ها و دروازه‌های ابهر زنجان

ابهر زنجان دارای حصار عظیم در زمان ساسانیان بوده و دو دروازه شرقی و غربی داشته که دروازه شرقی آن جنب قلعه تپه بنام دَرْبُ اَلْمَذوقْ نامیده می شده.

دروازه غربی آن بنام فلاج آباد یا خلج آباد مشهور بوده سید محمد نوربخش در مشجره سلسله الاولیاء خود در صفحات ۳۴ و ۳۸ از این دودروازه ابهر نام برده است.

کاروانیان عازم شهرهای قزوین، همدان و ری از دروازه شرقی ابهر عبور می کردند در ابهر محلاتی بنامهای دروازه ایشیگی و دَرْمَذَقانْ معروف است.

از راههای قدیم که از جنوب ابهر عبور می کرده، جاده ابریشی بود که از کشور چین آغاز و پس از طی سمرقند و بخارا – مرو – گرگان – ری قزوین – وارد ابهر می شده و به سمت زنجان– تبریز – ایروان ادامه داشته.

راهی نیز از تبریز آغاز و به ابهر می رسید و ابهر را از طریق ساوه و قم به اصفهان و بغداد مربوط می ساخت و در این منطقه به جاده اصفهان معروف بود. راه ابهر به ری نیز وجود داشت.

مکان های دیدنی و تاریخی شهرستان ابهر

ابهر یکی از مهم ترین و ارزشمند ترین موردهای جهانگردی و توریستی استان زنجان به شمار می آید که برای توسعه و گسترش صنعت گردشگری از توانایی های قابل توجهی برخوردار است.

مهم ترین و تاریخی ترین اثر شهرستان ابهر، گنبد عظیم و مشهور سلطانیه است که به تنهایی قابلیت برابری با سایر بناهای استان را دارا می باشد.

تقریباً در تمام نقاط ابهر آثار زیبا و مکان های دیدنی با ارزشی یافت می شوند ولی بیش تر آثار تاریخی این شهرستان در قسمت های شمالی منطقه واقع شده اند.

معبد تاریخی داش کسن در کنار شهر تاریخی و با ارزش سلطانیه، آرامگاه چلبی اوغلی، آرامگاه ملاحسن کاشی و گنبد آجری سلطانیه در مجموع محور فرهنگی – تاریخی سلطانیه را تشکیل می دهند.

این بناها در دشت مسطح و زیبای سلطانیه جلوه ای خاص داشته و همواره مورد بازدید دوست داران تاریخ و فرهنگ ایران زمین قرار می گیرند.

روستاهای تاریخی و ییلاقی اطراف شهرستان ابهر که نمایانگر جلوه های زیبای طبیعی و غلبه انسان بر طبیعت هستند.

بقعه امام زاده‌ها

بقعه زیبای امام زاده هاکه از اعتقادات خاص مردم و معماری روزگار خود حکایت دارند. معماری باارزش مساجد، تپه های متعدد تاریخی و مهم تر از همه گنبد زیبا و مشهور سلطانیه که نقطه اوج آثار دیدنی منطقه به شمار می رود. همگی در مجموع نوید یک گردش طولانی و جذاب در طبیعت و تاریخ منطقه را به بازدید کنندگان می دهند.

وجود آثار تاریخی با شهرت جهانی و همچنین طبیعت زیبا همراه با غارهای مشهور، سبب شده که شهرستان ابهر همواره از بازدیدکنندگان متعدد داخلی و خارجی برخوردار باشد.

با وجود این که با ارزش ترین بناهای تاریخی استان زنجان در محدوده شهرستان ابهر واقع شده اند ولی امکانات اقامتی و توریست پذیری منطقه ابهر شایسته و پاسخگوی مسافران این خطه از استان زنجان نیست.

به نظر می رسد که با اندکی توجه در زمینه تبلیغات اصولی و همچنین سرمایه گذاری در ساخت مراکز شایسته اقامت میهمانان داخلی و خارجی و رواج و گسترش فرهنگ صحیح توریسم پذیری در میان مردم منطقه، رونق تاریخی این منطقه به آن باز گردانده شود و این ناحیه به یکی از جذاب ترین مناطق توریستی استان تبدیل گردد.

فلسفه وجودی شهر ابهر

از مطالعات تاریخی و باستان شناسی بر می آید که نقطه ی اصلی شهر قلعه ای بوده که در دوره‌ی هخامنشیان پایه گذاری شده است. ابهر در دوره ساسانیان حصاری عظیم داشته که بر آن چهار دروازه بوده است.

از آن پس وقایع تاریخی حاکی از تخریب مکرر به واسطه تهاجم اقوام مختلف است. چنانکه در هجوم تیمور گورکانی به کلی از بین رفته است .

عوامل جغرافیایی از عامل‌های اصلی انگیزه ی ایجاد شهر ابهر بوده است .

جریان رودخانه ابهر رود که باعث به وجود آمدن سرزمینهای آبرفتی و حاصلخیز نسبتاً وسیع اطراف آن شده ، عامل رشد کشاوزی می باشد.

دیگر وجود آب و هوای مساعد جهت ایجاد و رشد کشاورزی ، دامداری بود که از جهت اقتصادی نقش عمده ای برای ساکنین شهر ابهر داشته است .

و سرا انجام وجود قلعه ای قدیمی که مانند پادگان نظامی عمل می کرده و ساخته کیخسرو فرزند سیاوش بود. امروزه آثاری از ان به نام قلعه تپه موجود است که بر کنار همین رودخانه ابهر رود ساخته شده بود .

در آثار البلاد و اخبار العباد آمده است که :

ابهر شهری تابع الجبال از بناهای شاپور ذوالاکتاف است .

گویند زمینی که شهر بر سر آن بنا شده چشمه رهایی بوده که از صدها سوراخ و سنبه زمین آب می جوشد .

این سوراخ ها را با شم و چرم سد کردند و خانه ها را بر چشمه های پشم آلود بنا کردند .

منظر شهر از بیرون زیباتر از اندرون است. شهر ابهر هوای سازگار دارد و آبش بسیار و گوارا ، باغ و باغات و میوه شهر ابهر شهرت جهانی دارد .

از فراورده های میوه وسردرختی ، انگور ، گلابی ، گردکان ممتاز در انتخاب میوه جات دارای اکثریتند. نوعی امرود در ابهر هست به اندازه نارنج و همچون نارنج گرد است ، آن را عباسی گویند .

عباسی در خوشمزگی ضرب المثلی شده است که [ متداول است ] می گویند:

از هر جای مملکت میوه فروشان به شهر ابهر می آیند که گلابی عباسی را خرید کنند .

ویکی‌پدیا

باغستانی پیرامون شهر هست بهاء الدین آباد گویند. استفاده از آن برای همه حتی مسافران مجانی است آثار دژی در ابهر هست که گویند پناهگاه یاغیان از دولت بود .

در ابهر آبی موجود است که از چشمه ای می جوشد هر تیغ پولادینی را اعم از شمشیر و غیره وسیله آن ، آب دهند . فوق العاده تیز و بادوام می شود .

پیرامون ابهر به هر طرف نگاه کنی ، آسیا ها را می بینی که وسیله آب می چرخند.

جایی دیگر می گوید ابهریان در زیبایی گوی سبقت را از اهل هر شهر دیگری ربوده اند و همه باهم یکدل و متحدند .

در مشترک یاقوت حموی آمده است که:

ابهر شهر بزرگ مشهوری است میان قزوین و زنجان از ناحیه های جبل که گروه بسیاری از فقیهان مالکی و شافعی و محدثان از آن برخاسته اند .