زنجان رود (زنجان چایی)
رودخانه زنجان رود که اصطلاحاً به آن زنجان چایی نیز می‌گویند با طول تقریبی ۱۲۰ کیلومتر از حدود سلطانیه واقع در جنوب شرق زنجان سرچشمه می‌گیرد و بعد از عبور از جنوب شهر زنجان در حدود روستای رجعین در کیلومتر ۸۴ شمال غربی زنجان به رودخانه قزل اوزن می ریزد. جریان رودخانه از جنوب شرق به شمال غربی است و اوایل آن زاینده رود است.
سرچشمه : ارتفاعات سلطانیه چمن سلطانیه
امکانات توریستی :واحدهای پذیرایی بین راهی
بهره برداری : صید تفریحی ماهی و شکاری پرنده
حمدالله مستوفی در نزهه القلوب می‌نویسد آب زنجان رود که آنرا ناج رود، ماج رود، ماخ رود، ناجر رود و ناخرود خوانند از توابع سلطانیه بر می‌خیزد و با آب کوه‌های زنجان جمع شده بر ولایت زنجان می‌گذرد و به سفید رود می‌ریزد.
طول آن ۲۰ فرسنگ باشد و در این رود نیز از آغاز تا ۱۰ فرسنگ زاینده است.
این رود که در خاک شهر زنجان از میان باغات جنوبی شهر می‌گذرد در دو طرف بستر خود و تقریباً در تمام طول خود دره سرسبز باغات زنجانرود را تشکیل می‌دهد که از سلطانیه شروع و در روستای رجعین پایان می‌یابد و در این مسیر نه تنها باغات طرفین بستر رودخانه از آب این رودخانه مشروب می‌شوند بلکه با بستن سدهای محلی موسوم به “باستیان ” آب رودخانه را به نهرهای منشعبه از آن هدایت می‌نمایند و بوسیله آن نهرها باغات و مزارع شهر را مشروب می‌نماید.
در گذشته بسیار نزدیک این نهرها در محدوده خاک شهر زنجان که از روستای سایان واقع در ۶ کیلومتری شرق زنجان با باستیان‌های محلی شروع و در قریه کوشکان واقع در ۸ کیلومتری غرب زنجان پایان می‌یافت، از شرق به غرب عبارت بودند از : نهر خراب، نهر زرتان، هر گلجین ، نهر خساغ، نهر اکبر، نهر رامین، نهر فولاد، نهر توپ آغاجی، نهر مال دره، نهر دفترخانه، نهر خلول، نهر سرداب، نهر زنجان، نهر اسحق. نحوه ساخت باستیان یا سد محلی به این گونه بوده است که مالکین باغات جنوب شرقی باستیان یا سد محلی اولیه جلو جریان آب را می‌گرفتند و با تشکیل دادن حوضچه‌های آب رودخانه را بالا می‌آوردند و در نتیجه قسمتی از آب زنجان رود را به نهر خراب (سایان ارخی) بسته سوار می‌کردند و با آن باغات و اراضی زراعی خود را مشروب می‌کردند .
بعد آب زنجانرود پس از پر شدن حوضچه در بستر خود جریان می‌یافت و با آبهای زائد از بستر رودخانه بسوی باستیان دوم (نهر رزتان) بسته که چند صد متر پایین‌تر از آن احداث شده بود جاری می‌شد. در مبدأ نهر ورتان باز قسمتی از آب رودخانه زنجانرود سوار نهر ورتان می‌شد و اراضی و باغات اطراف خود را مشروب می‌کرد و بقیه آن باز در بستر رودخانه جاری می‌شد و این روش تا آخر باستیان (مبدأ نهر اسحق) ادامه می‌یافت و به این ترتیب کلیه باغات نهر را از آب رودخانه زنجانرود مشروب می‌شدند و دره سرسبز را بوجود می‌آوردند.
زیبایی و سرسبزی طبیعت اطراف زنجانرود در مجاورت شهر زنجان و جنوب این شهر با سه پل آجری زیبا موسوم به پل سید محمد، میربهاء الدین و سردار که توسط افراد خیّر در سه قرن گذشته احداث شده، حاصل این ترکیب ایجاد فضای بسیار مناسب برای گردشگری است که در طول دهها سال محل تفریح و تفرج اهالی زنجان و میهمانان بوده بطوریکه سابقه گردشگری در این منطقه به اندازه سن و قدمت پلها می‌باشد.
قبلاً تصور بر این بود که آثار تاریخی زنجانرود در مجاورت شهر زنجان به سه پل تاریخی مزبور ختم می‌شود.
متعاقباً در بررسی حاشیه زنجانرود مشخص گردید آثار تاریخی این منطقه محدود به پلها نبوده و شامل آثار دیگری نیز می‌شود. محدوده این بررسی از شمال شامل ضلع جنوبی کمربندی خیام (از مجاورت سیلو تا انتهای کمربندی بطرف جاده تبریز و از جنوب : ضلع شالی اتوبان جدیدالاحداث زنجان – تبریز از ۵۰۰ متری شرق انبار کالسیمین تا ۵۰۰ متر بعد از پل سردار)
متأسفانه با اجرای بندهای آبگیری در ارتفاعات سلطانیه آب این رودخانه فصلی در منشأ و سرچشمه در بستر آن جاری نمی‌شود حتی چمن سلطانیه که یکی از مهمترین منابع طبیعی استان از این آب مشروب می‌شد از اواسط دهه ۱۳۷۰ به بعد آب در آن جاری نشده و خشک شده است. زنجان چایی تقریباً از حومه شهر زنجان دارای آب و به صورت فصلی جریان دارد.
