سرای بهجت در بازار بزرگ زنجان
سرا و کاروانسرا (خان) شمار کاروانسراها و وسعت آنها در میان بازار یا در وسط شهر دلالت بر اهمیت اقتصادی و داد و ستد بین المللی شهر داشته است.سراها همانند پاساژهای امروزی بر ظرفیت تجاری راسته ها می افزایند.و محدود بودن طول راسته ها را جبران می کنند. در گذشته توسعه بازار اصلی یک شهر هم در جهت طول و محور راسته ها و هم بصورت تعدادی سرا در پشت راست اصلی و گاه در کنار گذرگاه فرعی صورت می گرفت. سرا به طور کلی شامل یک حیاط میانی است. که حجره های به هم پیوسته گرد آن را فرا گرفته اند.تفاوت سراها بیشتر در شکل زمین، تعداد طبقات و نوع ایران و رواق و راهروهاست.در داخل و اطراف بازار بزرگ زنجان خدودا ۲۰ سرا و کاروانسرا وجود دارد.
این سرا در راسته بازار بالا و روبه روی راسته زرگرها قرار گرفته است. در ضلع شرقی آن سرای ناصریه قرار دارد.سرای بهجت دارای دو درب ورودی که یکی به راسته بازار بالا و دیگری به کوچه حاج ابراهیم باز می شود.طبق اظهارات کسبه سرای بهجت تاریخی که در سردر دالان درج شده است. ساخت این بنا در سال ۱۳۳۱ به دست حاج باقر رهبری که از مالکین و تجار شهر زنجان بوده، ساخته شده است.سرای بهجت به منظور مرکز تجارت پارچه و قماش ساخته شده است.و از همان سال های اولیه ساخت تاکنون محل تجارت مانند بقیه سراهای موجود در بازار بوده است.
البته در حال حاضر کسبه سرای بهجت تغییر شغل داده و به تجارت فرش مشغول می باشند.سرای بهجت به مساحت بیش از ۲۰۰۰ متر مربع و با داشتن یک حیاط و دو دالان در یک طبقه بنا گردیده است.این بنا نیز با توجه به تاریخ و نحوه ساخت و مقایسه آن با سراها و بناهای هم دوره در دوران قاجاریه ساخته شده است.سرای بهجت دارای ۳۲ حجره و مغازه می باشد.فعالیت اقتصادی در این کاروانسرا در حال حاضر در جریان می باشد.و چند باب حجره در این کاروانسرا در صنف فرش فروشی فعالیت دارند.لازم به ذکر است امروزه سرای بهجت به عنوان یک مرکز صادرات فرش در استان محسوب می شود.دیدن این حجره ها و فرشهای رنگین با نقشهای بسیار زیبا خالی از لطف نیست.
مطالب مربوط به این پست برگرفته از کتاب (کتاب مجموعه بازار بزرگ زنجان. زمینه‌ها و سیر تحولات فرهنگی، تاریخی، اجتماعی. مؤثر بر شکل‌گیری آن. نویسنده مؤلف: علی نوراللهی) می‌باشد. توصیه می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اماکن دیدنی و تاریخی بازار زنجان این کتاب را مطالعه فرمایید.