سرای حاج علی قلی در بازار بزرگ زنجان
در این پست سعی بر آن شده تا توضیحات مختصری در مورد سرای حاج علی قلی زنجان ارائه شود. این توضیحات در مورد معماری و تاریخچه ساخت و سازنده آن می باشد.
سرای حاجی علی قلی
این کاروانسرا در جبهه شمالی راسته بازار بالا قرار گرفته است. در ضلع غربی آن میدان سمیع و در ضلع جنوبی آن میدان میوه فروشان بالا قرار دارد. این کاروانسرا شاید بزرگترین کاروانسرای موجود در بازار باشد که دارای ۲ حیاط مجزا و ۷ در ورودی که ۳ در آن به میدان سمیع ، ۲ در به میدان میوه فروشان و ۲ در دیگر به راسته پالان دوزها باز می شوند.
طبق اظهارات کسبه کاروانسرا و تاریخی که سر در یکی از دالانها وجود دارد. ساخت این بنا در سال ۱۳۰۷ هجری قمری و به دست حاج علی قلی آقا که از مالکین و تجار شهر زنجان بوده، ساخته شده است. این کاروانسرا به منظور مرکز تجارت اغذیه و خشکبار بنا شده و از همان سال های اولیه ساخت تاکنون محل تجارت باقی مانده است. بنا در سال های اخیر در قسمت جنوبی دچار حریق شده بود که آسیب زیادی در اثر آتش سوزی به بنا وارد نیامده بود.
اجزاء تشکیل دهنده سرای حاج علی قلی
کاروانسرای حاجی علی قلی به مساحت بیش از ۲۹۰۰ متر مربع و با داشتن دو حیاط و هفت دالان در یک طبقه بنا گردیده است. این بنا با توجه به تاریخ و نحوه ساخت و مقایسه آن با کاروانسراها و بناهای هم دوره از الگوی کاروانسراهای به سبک اصفهانی و در دوران قاجاریه ساخته شده است. این سرا دارای ۷۰ حجره می باشد. در کاروانسرای حاجی علی قلی شاهد تزئینات اندکی هستیم.
کاشی کاری در این بنا شامل کاشی های هفت رنگ می باشد که محدود به رواق شمالی و یکی دو طرح کوچک در طرح رواق هاست. رنگ کاشی های استفاده شده مانند بناهای هم دوره خود شامل سبز، فیروزه ای، آبی لاجوردی، مشکی، زرد کدر و قرمز متمایل به قهوه ای می باشد. اصلی ترین عنصر تزئینی در کاروانسرا کاربندی طاق میانی است. علاوه بر این کاربندی در انتهای دالان هم راستا با این ایران و همچنین در انتهای دالان جنوب غربی شاهد کاربندی قرینه می باشیم.
