سیاه‌نمایی و نادیده‌ گرفتن پیشرفت‌ها، موجب توقف حرکت جامعه می‌شود

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه‌ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه‌رو گردیده است. باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه‌های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم. از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم. به سان پیامبر رحمت (ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم. در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده‌ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است. با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش‌ها، ثمری نیکو به بار آورد.

آیه ۷ سوره ابراهیم

وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ

یادتان باشد که خداوند اعلام کرده: اگر شکر کنید، حتماً سرمایۀ وجودی‌تان را زیاد می‌کنم و اگر ناشکری کنید، مجازاتم خیلی شدید است.

پیام‌ها

توی احوال‌پرسی‌ها، به سوال دوم و سوم نرسیده، ناله‌ها و شکایت‌هایش شروع می‌شوند. می‌گوید آن قدیم‌ها کسب و کار رونق بیشتری داشت، مثل حالا نبود که در دکانش مگس بپراند! دم عید که می‌شد مشتری‌ها جلوی مغازه‌اش صف می‌کشیدند و شب که می‌شد با دخل پر به خانه می‌رفت. می‌گوید همه‌اش به خاطر خرابی بازار و وضع بد مردم است. اما یادش نیست که آن روزها هم وضع مردم خیلی رو به راه نبود. اما حواسش نیست که آن روزها آدم شاکرتری بود و توی احوال‌پرسی‌ها ذکر «الحمدلله» از زبانش نمی‌افتاد.

راز حال خوب جامعه

یکی از عوامل حال خوب، دیدن دارایی‌ها است. دیدن دارایی‌ها، مهم‌تر از داشتن دارایی است. چه بسا ما ندار نیستیم اما به خاطر ندیدن دارایی‌های خودمان، حال خوبی نداریم. چرا خیلی‌ها شاکی هستند؟ علت شکایت چیست؟ نداشتن نیست، ندیدن است. از خدا بخواهیم خدا یک چشم نعمت‌بین به ما بدهد بعد حال خوب سراغ ما خواهد آمد.

وقتی انسان خوبی‌ها و نعمات زندگی‌اش را دید آن‌وقت تازه فرصت به شکرگزاری می‌رسد. همه‌ی ما در زندگی تجربه کرده‌ایم که قدردانی و شکرگزاری، چگونه حال‌ها را خوب‌تر می‌کند. تصور کنید در محل کارتان، از همکار یا مدیری که برایتان زحمت کشیده تشکر می‌کنید. این قدردانی ساده، نه‌تنها روابط را گرم‌تر می‌کند، بلکه انگیزه‌ی بیشتری به همکارتان می‌دهد تا به شما خوبی کند. یا در محیط خانواده، وقتی کودکی به جای شکایت از کمبودها، از زحمات والدینش سپاس‌گزاری می‌کند، نه‌تنها محبت بیشتری دریافت می‌کند، بلکه فضای خانواده نیز صمیمی‌تر می‌شود. اما شکرگزاری فقط به زندگی فردی محدود نیست. این اصل، در زندگی اجتماعی و ملی نیز تأثیر عمیقی دارد. خداوند در آیه‌ی کریمه‌ی «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ »[۱]، وعده داده است که شکرگزاری، باعث افزونی نعمت‌ها می‌شود.

شکر چیست؟ شکر یعنی شناخت نعمت‌ها و قدردانی قلبی، زبانی و عملی از آن‌ها. «آفتِ اول ما این است که به نعمت توجه نمی‌کنیم؛ نعمت سلامت را جز بعد از مریض شدن و ناقص‌العضو شدن نمی‌فهمیم؛ نعمت جوانی را جز بعد از پیر شدن، درست تشخیص نمی‌دهیم؛ اشکال کار این است. نعمت امنیت را جز بعد از دچار شدن به ناامنی نمی‌فهمیم. مردم کوفه، وقتی نعمت امیرالمؤمنین را فهمیدند، که حجاج بالای سرشان آمد .»[۲]

یکی از نعمت‌های بزرگ الهی، نعمت انقلابی است که ما را از وابستگی و تحقیر نجات داد و مسیری برای استقلال و پیشرفت گشود. شکر این نعمت، فقط به زبان نیست؛ بلکه دیدن و یادآوری دستاوردها، تلاش برای گسترش آن‌ها و قدردانی از زحمات اقشار مختلف جامعه است. در نقطه‌ی مقابل، سیاه‌نمایی و نادیده‌گرفتن این پیشرفت‌ها، موجب دلسردی و توقف حرکت جامعه خواهد شد. «اگر شکر کردیم می‌ماند، اگر شکر نکردیم گرفته می‌شود .»[۳] بیایید با دیدن و بیان پیشرفت‌ها، قدردان نعمات الهی باشیم و در مسیر تقویت آن‌ها گام برداریم.

خداوند در این آیه از ما خواسته است که:

شکرگزار نعمت‌های او باشیم، چرا که شکرگزاری باعث افزونی نعمت‌ها خواهد شد و کفران نعمت باعث عذاب.

برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم:

_ هر شب قبل از خواب، سه نعمت روزانه‌ی خود را یادداشت کنیم و برای هرکدام، به شیوه‌ای شکرگزاری کنیم؛ مثلاً شکر نعمت سلامتی با ورزش یا شکر نعمت خانواده با محبت به آن‌ها.

_ از داشته‌های خود برای کمک به دیگران استفاده کنیم و به یاد داشته باشیم که شکر نعمت، صرفاً زبانی نیست.

_ اگر در لحظه‌ای احساس کردیم چیزی نداریم، سریع یاد نعمت‌هایی مثل دیدن، شنیدن یا نفس کشیدن بیفتیم.

[۱]. سوره ابراهیم، آیه ۷

[۲]. بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، ۲۹/۰۳/۱۳۸۵

[۳]. بیانات در دیدار بسیجیان ۰۳/۰۹/۱۳۹۵