پل حاج سید محمد (زنجان)

این پل در جنوب شرقی زنجان، بر روی رودخانه زنجان رود و در مسیر زنجان به همدان قرار گرفته و در حدود سال ۱۳۰۰ ه . ق توسط حاج سید محمد – از تجار و متمولین زنجان در دوره ناصرالدین شاه – ساخته شده است .

درازای پل حدود ۱۹۵ و عرض آن ۵/۶ متر است. پل دارای سه چشمه یا دهانه بزرگ و دو دهانه کوچک برروی پایه های سنگی، با طاقهای جناغی است. پایه های پل تا ارتفاع ۲ متر با سنگ های سفید به ابعاد ۵۵*۱۰ سانتی متر و ملات ساروج ساخته شده و در داخل و هسته پایه ها، از سنگ های درشت رودخانه استفاده شده است. پایه های پل در جهت بالادست، چند ضلعی و در پایین دست نیم دایره شکل گرفته است .
دهانه میانی پل که بزرگتر از دیگر دهانه هاست، ۱۰/۹ متر عرض و از سطح آب حدود ۵/۶ متر ارتفاع دارد . دهانه های جانبی پل نیز ۸۰/۴ متر ارتفاع – از سطح آب – و ۹۰/۴ متر پهنا دارد . در میانه دهانه های اصلی پل و برروی پایه ها، دو دهانه کوچکتر نیز با طاق جناغی و عرض ۳۰/۲ متر ساخته شده است. این دهانه ها علاوه بر کاهش وزن پل و صرفه جویی در مصالح، آبهای طغیانی را از خود عبور می دهد. همچنان که در تعداد دیگری از پل های همزمان در این منطقه شاهد هستیم، در هسته آجری این پل نیز فضاهای خالی طاقدار زیادی تدارک دیده شده که این امر باعث سبکی وزن پل، فشار کمتر  بر پایه ها و صرفه جویی در مصالح می شود. این فضاها به تعداد ۱۲ عدد، در پایه های متکی بر کناره های رودخانه و در فاصله بین دهانه ها تعبیه شده است.
تمام طاق ها و بدنه اصلی پل با آجرهایی به ابعاد ۵*۲۵*۲۵ سانتی متر ساخته شده است. بستر رودخانه در محل برپایی پل، سنگ فرش شده بود که بعد از خرابی، توسط سازمان میراث فرهنگی با سنگ های رودخانه ای بازسازی شده است. سطح گذرگاه پل، جان پناه هایی در طرفین دارد و به جهت ارتفاع زیاد دهانه میانی، از وسط به طرفین شیب ملایمی دارد و با سنگ های رودخانه ای فرشی شده است.
این پل در سالهای اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده و به شماره ۱۴۸۶ به ثبت تاریخی رسیده است .
منابع : آگاهینامه . ۱۳۵۶، ش ۲۶، ص ۱۱
اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی استان زنجان

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا