گنبد سلطانیه ، بزرگترین در اندازه، جذاب ترین در رنگ

می خواهیم جایی را به شما معرفی کنیم که لقب بزرگترین گنبد آجری دنیا را یدک می کشد! این بنا در ایران و در یکی از شهرستان های کشور عزیزمان قرار دارد از گنبد سلطانیه حرف می‌زنیم. بعضی از شهرهای ایران لازم است یک بنا داشته باشند تا در دنیا شهرت جهانی پیدا کنند، شهر سلطانیه از آن شهرها است. شهر سلطانیه با داشتن گنبد سلطانیه شهرت و مقامی جهانی برای خود دست و پا کرده است. با زنجان۰۲۴ همراه باشید تا بیشتر از این گنبد بدانید.

گنبد سلطانیه کجاست؟

برای دیدن گنبد سلطانیه باید به زنجان بروید و بعد شهر سلطانیه را دنبال کنید تا در میدان علامه حلی بلوار حلی گنبد را پیدا کنید گرچه اگر از مردم بپرسید آنها شما را راهنمایی خواهند کرد. در کنار این گنبد شما می توانید تپه نور و خانخاه اوغلو را دنبال کنید  و از آنها دیدن کنید.

گنبد سلطانیه هدیه ای از مغول ها!

اسم مغول ها با ویرانی عجین شده است، حمله مغول ها آنچنان این کشور را تحت تاثیر قرار داده است که معادل کلمه ویرانی و نابودی حمله مغول قرار دارد. با این حال مغول ها یادگارشان فقط نابودی و ویرانی نبوده است، آنها در ساخت گنبدی نقش داشته اند که الان سومین گنبد بزرگ دنیا به شمار می رود. گنبد سلطانیه دست پخت مغولان بوده است برای این خاک و سرزمین. این گنبد بسیار تحت تاثیر معماری اسلامی است و تنها چیزی که آن را به مغول ها ربط می دهد شاید آرامگاه ابدی سلطان محمد خدابنده یا الجایتو است که در گنبد سلطانیه حضور دارد.

این مکان در بعد جهانی شهرت چشم گیری دارد و آن را از نظر ارتفاع با کلیسای ماریای ایتالیا یا ایاصوفیه ترکیه مقایسه می کنند.

گنبد سلطانیه بزرگتر است یا گنبد مساجد نقش جهان؟

هرکسی به نقش جهان رفته است تحت تاثیر اصفهان و این گزاره اصفهان نصف جهان شاید گنبد های مساجد موجود در نقش جهان را بزرگترین گنبد ها در ایران بخوانید ولی واقعیت این است آن دو گنبد موجود در اصفهان بسیار کوچکتر از گنبد سلطانیه هستند. بزرگترین گنبد ایران، قطعا گنبد سلطانیه است!

داستان این گنبد چیست ؟

این گنبد قرار بوده آرامگاه امامان شیعه باشد. شاه الجایتو قصد داشته مرقد امامان حاضر در عراق را به اینجا منتقل کند ولی عمرش از یک طرف و مخالفت پیشوایان دینی به او این اجازه را نداد.

تشریح معماری گنبد سلطانیه!

گنبد سلطانیه، ساختمانی سه طبقه است و آن را می توان تقلیدی از معماری سلجوقی دانست. طبقه اول به صورت مستطیل ساخته شده و طبقه دوم و سوم به صورت هشت ضلعی ساخته شده اند ضلع هشت ضلعی هرکدام هفده متر است. سلطانیه در تعداد پله ها از اصول اسلامی پیروی می کند و در خود صد و ده پله دارد. مصالح مورد استفاده شده در این چنبد آجر بوده و تنها در قسمت گنبد از روکش کاشی استفاده شده است.

بنای سلطانیه بسیار بر روی معماری های اروپایی تاثیر گذاشته به گونه ای که رد این معماری را در کلیسای سانتا ماریا دلفیوره ایتالیا می توانید به خوبی مشاهده کنید. الجایتو بعد از اینکه از انتقال جسد امامان شیعه نا امید شد خاک نجف و کربلا را به سلطانیه انتقال داد. این خاک بر روی دیوار های محراب مورد استفاده قرار گرفت. نام این فضا را به خاطر خاک کربلا و نجف تربت خانه نهادند. کاشی های این بخش طلایی و منقوش بوده است و هنر کاشی پزی را به سر حد خود به نمایش می گذارد.

سردابه، خانه ابدی شاهان ایلخانی!

سردابه، در گنبد سلطانیه جایگاه مهمی داشته است چرا که ایلخانیان رسم داشته اند تا مردگان خود را در گورهای سردابه ای دفن کرده و آنجا را قبرستان خود سازند. ورودی سردابه ارتفاع کمی دارد. معماری در اینجا به شما احترام کردن را تحمیل می کند.

احترام به مرده های ایلخانی! در کاوش ها جسدی پیدا نشده ولی باور عمومی وجود دارد که محمد خدابنده در این سردابه دفن شده است! فقط خدا از محل دفن او با خبر است!

گنبد ارتفاعش از قطرش بزرگتر است!

ارتفاع گنبد حدودا پنجاه متر و قطرش بیست و پنج متر است. این گنبد اولین نمونه گنبد دو پوسته در جهان است، گنبد دو پوسته ای که می توانید بیینید در مسجد شاه در نقش جهان وجود دارد. بنا به این صورت در مقابل زلزله مقاوم شده است. حدودا صد تن وزن گنبد تخمین زده می شود که شاید مقداری خارج از ذهن باشد.

رنگ بازی در گنبد بی نظیر است!

تزئینات به کار رفته در گنبد سلطانیه بدون هیچ حرف و حدیثی یک شاهکار جهانی است! قطعا این شاهکار در یکی دو سال ساخته نشده و زمان زیادی صرف ساختن آن شده است. سه مفهوم در این گنبد و خانه پی گرفته شده است، الله، محمد و علی!

خط بنایی در این گنبد استفاده شده است. قرار گیری همه کلمات بر روی هندسه و اندازه است، شما الگوهایی می بینید که چشم نواز و حساب شده اند.

رنگ آبی غالب ترین رنگ در تزیینات بنا به شمار می رود و انگار معمارها عاشق این رنگ بوده اند! معمارهای گنبد سلطانیه آنقدر ها هم حرفه ای نبوده اند و معلوم است در ساخت رنگ توانا نیستند ولی همین ناتوانی سبب شده تا رنگ های عجیبی در ساختمان منعکس شود. شما در گنبد سلطانیه، از آبی سیر تا آبی آسمان را می بیند، رنگ فیروزه ای در داخل جایی ندارد و بیشتر در بیرون استفاده شده است. در گنبد سلطانیه مشبک های چوبی بسیاری می بینید همه اینها سوغاتی از هند اند که با حرفه ای گری در ایران، جا نمایی شده اند.

گنبد سلطانیه یک هشت جادویی!

بنای گنبد سلطانیه، به طور کلی بر روی عدد هشت استوار است! هشت در، هشت ایوان و هشت مناره در آن وجود دارد. وجود هشت مناره از نظر مهندسی سبب می شود نیروی رانشی گنبد به سمت خارج برود و استحکام بنا دو چندان شود. ولی همه اینها توجیه است چرا که تاکید روی عدد هشت بیش از اندازه است.

ساعتی در دل ساختمان

از آنجایی که این ساختمان قرار بوده مکان مذهبی باشد لذا دانستن ساعت اذان و مراسم های مذهبی اهمیت بالایی داشته است معماران در دل گنبد سلطانیه، ساعتی هوشمندانه طراحی کرده اند، اگر نور از سوراخ گنبد اصلی بتابد نشان می دهد که زمان اذان ظهر شده است. نوری که از پنجره های بزرگ می تابیده در حکم عقربه ساعت شمار و نور پنجره های کوچک در حکم دقیقه است.

سخن پایانی

خوشحال باید باشیم که این گنبد در ابتدا بزرگترین گنبد آجری دنیاست و در ایران قرار دارد. اگر به زنجان رفته اید خوب است فاصله تا سلطانیه را به جان بخرید تا دیدن این گنبد و دیوارهای مهدوش کننده آن را از دست ندهید!