مقبره امامزاده اسماعیل شناط (ابهر)

بنابراقوال تذکره نویسان نسب وی به اسماعیل بن ابو محمد جعفربن اسماعیل بن ابو علی حسن بن ابو علی محمد بن عبدالله بن احمد بن عبدالله علی بن الحسین بن زیدبن الحسن بن علی بن ابی طالب (ع) می رسد .بعضی از تذکره ها دفن امام زاده اسماعیل را در اوایل قرن ششم هجری ذکر نموده اند .ولی آنچه مسلم است ,سبک معماری نشان دهنده احداث بنا در قرن نهم هجری بوده و تزئینات الحاقی آن در اواخر دوره صفویه انجام شده است .مجموعه مذکور یکی از مراکز زیارتی مردم منطقه می باشد و در ایام مخصوص مشتاقان آن حضرت به زیارت قبر وی روانه می شوند .از ارزش های معنوی و روحانی این مجموعه که بگذریم معماری خاص این بنا و جنبه های هنری آن زیبایی خاصی را به بازدید کنندگان عرضه می دارد .پلان بنا از بیرون هشت ضلعی است که از درون به مربع تبدیل گردیده .این بنا تماما” از آجر است.واضلاع هشتگانه آن ، یک در میان به طور قرینه از چهار ایوان با در ورودی به شبستان بقعه به سبک قوس های جناغی ساخته شده است. تزئینات ایوان ها, مقرنس وکاربندیهای گچی وگره سازی است . و در قسمت بالای ورودی ها ، در هر ضلع پنجره چوبی پر کار و زیبایی تعبیه شده که نقش های آن گره سازی است . اضلاع چهارگانه دیگر بنا در نمای بیرونی به صورت طاق نما است و در وسط هر ضلع ذکر مقدس (( الله اکبر)) و در سه کتیبه دیگر کلمه مقدس ((محمد)) نوشته شده است .داخل این بنا که بصورت چهارگوش است گچ کاری وآئینه کاری بسیار زیبایی متشکل از گل و بوته های اسلیمی و تصاویر پرندگان با استعمال رنگ وگره سازی در هم آمیخته و جلوه خاصی را به اندرون بقعه بخشیده است. در داخل بنا سوره مبارکه جمعه به خط ثلث جلی و با به صورت گچبری نوشته شده است.  بر فراز این شبستان ,گنبد بسیار زیبایی به سبک دو جداره از نوع گنبد پنج و هفت با ساقه بلند نشسته است .این گنبد از پائین به بالا کاشی کاری شده است و زیبایی خاصی را به آن داده است .گنبد از نظر تزئینات و نفش ها به چهار قسمت تقسیم می شود قسمت پایین گنبد با کاشی هایی سفید، مشکی ، زرد ، وسبز اجرا شده وشکل چلیپا شکسته به سبک خفته و راسته دارد بالای این قسمت کتیبه ای است که با کاشی های رنگین محدود که کلمه مقدس علی (ع) به خط کوفی در آنها تکرار شده ،تزئین شده است قسمت سوم گنبد با بن مایه های هندسی که از خط های متقاطع لوزی های متقارن پدید آمده است قسمت پایانی گنبد با کاشی های رنگی در خطوط مورب و موازی تزئین شده است .این اثر در سال ۱۳۵۳ به شماره ۱۰۱۴ در فهرست آثار ملی کشورثبت شده است