چشمه‌های آب گرم طبیعی زنجان

آب‌های معدنی نقش درمانی داشته و با این که سابقه استفاده از آن چنانچه از کتب و روایات تاریخی استنتاج می‌گردد، به چندین هزار سال قبل بر می گردد. لیکن در منطقه زنجان متأسفانه می‌توان گفت که تسهیلات و امکاناتی در محدوده آب‌های معدنی وجود ندارد و تمامی آن‌ها به صورت سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در سطح جهان و به خصوص کشورهای پیشرفته استفاده صحیح از آب‌های معدنی پس از شناخت و تجزیه و اثرات درمانی آن‌ها رو به گسترش نهاده و یکی از اصولی‌ترین پیشنهادات جهت آسایش و توسعه منطقه ای و جذب درآمد محسوب می‌گردد.
آب‌های معدنی از جهات گوناگون بر بدن انسان خاصیت درمانی دارند و خاصیت درمانی آن‌ها بهتر خواهد بود اگر در سرچشمه  و به صورت تازه مورد استفاده قرار بگیرند.

از چشمه‌های آب گرم استان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چشمه آب گرم آرکوین در حومه روستای آرکوین در بخش ایجرود جاده بیجار
  o     در جاده ایجرود – بیجار واقع شده و در منطقه از شهرت خوبی برخوردار است. استفاده و بهره برداری بهینه از آب های گرم و معدنی یکی از مهم ترین منابع جذب گردشگر است. اگر وجود آب‌های معدنی را در نقاط دورافتاده‎ای چون ایجرود غنیمت شمرده و تأسیسات مناسبی برای آن‌ها فراهم شود، این چشمه‌ها می توانند در جذب گردشگر بسیار موفق عمل کنند زیرا آب‌های معدنی از اولین داروهای کشف شده طبیعی هستند و به راحتی می‌توانند بخشی از هزینه‌های درمان بیماران را در مقیاس کلی کاهش دهند.
  o     موقعیت : حومه روستای آرکوین
  o      دسترسی : زنجان تا زرین آباد ۳۶ کیلومتر – تا آرکوین ۲۱ کیلومتر – از زنجان تا آرکوین ۵۷ کیلومتر
  o     دبی : ۳لیتر در ثانیه
  o      کاربری : استحمام
  o      نوع چشمه معدنی : آب سرد معدنی سولفوره
  o      ارتفاع از سطح دریا : ۱۴۰۰ متر
  o      امکانات : گودال – استخر خاکی

• چشمه آب گرم ابدال در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی زنجان در نزدیکی روستای ابدال

• چشمه آب گرم روستای سرگاب درجنوب شرقی قیدار

• چشمه آب گرم روستای میانج و حلب در انگوران    

• چشمه آب گرم روستای الله بلاغی در نزدیکی روستای ماهان بخش طارم

• چشمه علی بلاغی یکی از چشمه های آبگرم استان زنجان در جاده ابهر به قیدار واقع شده است.این چشمه که در هر ثانیه ۱۰ لیتر آبدهی دارد دارای ویژگی های مذهبی نیز بوده و مردم در مناسبتهای مختلف جهت برآورده شدن راز و نیازهای خود در آن حضور پیدا میکنند

• چشمه آب گرم روستای ینگجه در بخش ماهنشان    

• چشمه آب گرم گرماب در ۶۰ کیلومتری خدابنده در حومه روستای گرماب

• چشمه آب گرم قنیرجه در ۱۰ کیلومتری روستای علم کندی شهرستان ماه نشان

• چشمه‌های آب سرد الله بلاغی واقع در ۵۰ کیلومتری شمال زنجان و حومه روستای ماهان در شهرستان طارم 

• چشمه آب معدنی عمقین در ۱۵ کیلومتری لوشان در جاده سیروان شهرستان طارم 

• چشمه آب گرم معدنی وننق
  o    چشمه آبگرم معدنی وننق در حومه روستای وننق بخش قره پشتلو واقع گردیده است.
  o    دسترسی: کیلومتر ۳۰ جاده سهرین از زنجان تا دو راهی محمود آباد ۳۰ کیلومتر – از محمد آباد تا وننق ۴ کیلومتر – ۳۰ کیلومتر آسفالته و ۴ کیلومتر بقیه جاده خاکی است.
  o    آبگرم بین روستاهای وننق و لگاهی واقع گردیده است. فاصله وننق تا لگاهی ۴ کیلومتر است.
  o    راه دیگر ارتباطی از طریق روستاهای لگاهی است. که از این طریق تا کیلومتر ۲۵ جاده ارمغانخانه آسفالته و بقیه (۶ کیلومتر) خاکی است.
  o    با وجود ۳ کیلومتر نزدیکتر بودن جاده دوم ارتباط جاده اولی بهتر است. جاده لگاهی از میان مزارع و باغات عبور نموده و دسترس به علت وجود جویهای آب مشکل است.
  o    دبی: ۴ لیتر در ثانیه
  o    کاربری: استحمام به منظور خاصیت درمانی
  o    نوع چشمه معدنی: آبگرم گوگردی
  o    ارتفاع از سطح دریا: ۱۸۶۵ متر
  o    امکانات: استخر کوچک روباز سیمانی
  o    علت نامگذاری آن بعلت واقع شدن در محدوده روستای وننق از بخش قره پشتلو می‌باشد. از مهمترین مشکلات استفاده آب گرم وننق علاوه بر وجود تسهیلات و امکانات واقع در سرچشمه خاکی بودن قسمتی از راه بعد از انشعاب جاده روستاهای وننق و از جاده آسفالته زنجان – ارمغان می‌باشد. به صورتی که این راه از میان کشتزارها و تپه‌ها گذشته و به پای تپه ای که چشمه در آن واقع است می‌رسد. چشمه بر بالای تپه‌ای که حدود ۷۰ متر ارتفاع دارد واقع گردیده است .
  o    چشمه دارای دو مظهر می‌باشد اولی در حوضچه ای بسیار به عمق با ابعاد ۱*۲ متر می‌باشد که آب از شمال غربی به حوضچه خارج گشته و در جویباری سرازیر می‌شود و آب آن در حدود ۷ لیتر در دقیقه می‌باشد مظهر دوم که بزرگتر است یک حوضچه به ابعاد ۶۰/۲ *۶۵/۲ متر است و عمق آن در حدود ۱۲۰ سانتی متر است که اطراف آن توسط افراد محلی به صورت سنگ چین درآمده است .
  o    تمامی آب در قسمت پایین حوضچه به صورت استخرهای ذخیره آب روستائی از استخر خارج گشته و در زمین جاری می گردد و آبدهی آن در حدود ۱۰ لیتر در دقیقه است. مجرا خروج آب به صورت سنتی توسط تعبیه خار و خاشاک و گل و سایر موانع کنترل می گردد . آب چشمه جزء آبهای معدنی سولفاته کلسیک گرم می‌باشد اینگونه آبها که یونهای خود را از لایه های سنگی مجاور خود در زیر زمین می‌گیرند در ادرار زایی و کمک کردن به دفع مواد زاید بدن و اثرات مطلوب بر کبد و مجاری صفرایی است . استحمام در این آبهای آرام بخش می‌باشد و از دردهای عصبی و عصبی مفصلی کاسته و حتی در درمان روماتیسم نیز مؤثر است .
  o    مالیدن گلهای مظهر اول (لجن درمانی ) بر روی بدن و بخصوص پاها در کاهش روماتیسم بسیار مؤثر است . میزان فلوئور در آب این چشمه ۵ میلی گرم در لیتر است که آشامیدنی متوالی آن ممکن است موجب بروز بیماری فلوئوروز در انسان گردد . آب تنگه بالایی چشمه سطحی بوده و در ردیف آبهای بیکربناته و فسفاته کلسیک و منیزین سرد و نسبتا سنگین است .
  o    این آبگرم جهت استحمام مردم روستاهای لگاهی و وننق به کار می رود که معمولاً به صورت مردانه و زنانه است .