خوراک مردم زنجان
شیرینیها، آش ها، نان ها و …
شیرینیها
ز شیرینیهای سنتی که در استان زنجان متداول است، میتوان به شستی، نخودچی، نان برنجی، سوهان مخصوص و باقلوا اشاره کرد.
آش ها
آش کاچی
بلغور و برنج را با هم میپزند. به هنگام خوردن، مقداری شوید خشک را سرخ میکنند و روی مخلوط می ریزند. این آش مخصوص فصل زمستان است.
آش بلغور
پیاز، نخود، لوبیا و بلغور را میپزند و آن را خوب له میکنند. به هنگام مصرف، مقداری روغن زرد داغ شده را با دارچین روی آن میریزند.
آش ترشک
هویج، سنجد، نخود، لوبیا، گندم و پیاز را سرخ کرده و سپس سبزی آش را به آن اضافه میکنند و میپزند. برای ترش شدن به آن رب انار یا سرکه اضافه می کنند. برای تزیین نیز روی آن گردو و فندق سابیده می ریزند. این آش مخصوص فصل زمستان است.
کالهجوش
پیاز خرد شده را با روغن و آرد سرخ میکنند و آن را با مقداری آب و لپه میپزند. سپس ماست، کشک، کاکوتی، نعناع داغ، گردو، کشمش و چند تخممرغ آب پز را نیز به آن اضافه مینمایند.
بزو ـ پیازو bozzu – piyazo
آرد را سرخ کرده و آن را با مقداری گوجهفرنگی، سیب زمینی سرخ شده، لپه و برنج مخلوط میکنند و داخلش آب میریزند. وقتی که جوشید آماده مصرف است.
حلواها
حلوای کنجد
کنجد را با آرد سرخ میکنند، سپس مقداری شکر و روغن به آن اضافه میکنند و آن را به صورت گلوله گلوله در آورده و مصرف مینمایند.
ترحلوا
برنج را پخته و له میکنند. سپس آن را با شکر و روغن سرخ کرده و مصرف مینمایند.
حلوای دوشاب
آرد را ابتدا با کمی آب مخلوط کرده و بعد آن را در تابه سرخ میکنند. سپس آن را با روغن زرد مخلوط کرده و بعد از سرخ شدن آن را با شیره انگور ترکیب میکنند و میخورند.
حلوای اماج
ابتدا اماج ـ مخلوط آرد گندم و مقدار کمی شیر یا آب ـ را با روغن حیوانی سرخ میکنند و به آن شربت غلیظ، تخم گشنیز، هل، دارچین، زعفران و گلاب اضافه میکنند. این حلوا بیشتر برای مراسم و مناسبتهای مذهبی تهیه و استفاده میشود.
حلوای تَرک
ابتدا آب را میجوشانند، سپس مقداری آرد و روغن به آن میافزایند. وقتی روغن کمی بالا آمد، شکر و یا دوشاب را به آن اضافه مینمایند و آن را مصرف میکنند.
خشیل xasil
گندم و برنج را با هم میپزند و به آن روغن اضافه میکنند و موقع مصرف مقداری شکر و دارچین روی آن میریزند و میخورند.
نان ها
نان یوخا یا افاق ofag
این نان مخصوص مسافرت زایرین مشهد است و آن را با گندم برشته به بدرقه کنندگان میدهند.
کوک چورکیkok coraki
این نان بیشتر در شبهای چهارشنبه سوری تهیه میشود.
تاوانان
به خمیر آرد این نان مقداری روغن زیتون اضافه میکنند و سپس آن را در تنور میپزند، این نان تنها در بخش آب بر تهیه میشود.
نان دی منج doymang
این نان را زمانی که سفره حضرت فاطمه زهرا (س) پهن میکنند، به نیت این که صاحب کودک شوند، میپزند. آنگاه این نان را با مقداری کشمش و نقل در مجلس سفره در بین مهمانان پخش میکنند و یا این که این نان را به صورت دی مج میپزند.
دُیمَج
نانی را که بر روی ساج پخته شده است، در قطعههای کوچک خرد میکنند، سپس آن را با روغن حیوانی سرخ کرده و شربت غلیظی از زعفران، هل و دارچین نیز به آن میافزایند. این خوراک مخصوص سفره نذری حضرت زهرا (س) است و در کنار سایر غذاهای این سفره مورد استفاده قرار میگیرد.
شش انداز
پیاز خرد شده، کوفته ریزه، خلال خرما، کشمش، ادویه و زعفران را با روغن سرخ کرده و به آن تخممرغ نیز اضافه میکنند. این غذا در کنار دیگر غذاهای شب چهارشنبه سوری استفاده میشود.